TETKİKÇİ

DUYDUNUZ MU?

TANRI HOMO ve KOMÜNİST DEĞİLMİŞ, VAY CANINA!

Kitap-lık, yıllardır bir yabancı dergi gibi çıkıyor. İngiliz veya Amerikan edebiyatının Türkçeye çevrilmiş dergisi desek Kitap-lık’a övgüde bulunmuş oluruz. Bizde şair, romancı, öykücü kalmadığından bu dergi Batı’ya yanaşmak zorunda kalmış sanki, Tanzimat fikrinin sakat uzantısı. İkide bir, Batı’nın ortalama ya da artık okumaktan bıktığımız yazarları için yapılan dosyalarla karşımıza çıkıyor: “İtalo Svevo: Yasadışı Amerikan Şiiri”. Underground şiiri biliyordum, Beat kuşağından haberdardım da, bu Yasadışı Amerikan Şiirini hiç duymamıştım. Yasaiçi-yasal şiir oluyormuş öyle mi. Cehalet bu. Hem de elit kitaplar bastığına inandığımız (?) YKY gibi saygın bir kurumun dergisinde, büyük puntolarla sunuluyor böylesi yamuk başlık. Yalnızca devletlerin yasası yok elbette, toplumun gelenek görenek, dinin şeriat, insanların prensip, aklın ise bilinç adlı yasaları vardır. Ama öteden beri biliyoruz, hiçbir sanat metni yasal olamaz. Hele şiir, asla; çünkü bir itirazın, öfkenin ürünüdür, ezilme anının diri sesidir. Nasıl olur da mecaza soyunmuş bir edebiyat dergisi, “yasa” göstergesini en düz şekliyle kullanmış ya da kullanımı kabullenmiştir. Bizde de 2000 sonrası birçok saçma sapan manifesto ortaya çıkmış, tutmamıştır. Üstelik Alan Kaufman’ın klişe-aforizmatik cümlelerle dolu manifestosu da ta en başında, başlığıyla bize metnin hastalıklı olduğunu bağırıyor.Kesin Batılıların bir bildiği vardır, hemen bir dosya üretelim fikriyle yola çıkmış anlaşılan Kitap-lık.  Bu, biz okurları önemsememek anlamına gelir. Sayın editör; biraz dikkat; aşağıdaki şiir için de biraz insaf ve topluma saygı lütfen.     

Abbıe Hoffman

80’ler İçin Okul Duası

Tanrım, Komünist olmadığını biliyoruz

Yahudi de değilsin kesinlikle

Biliyoruz sen de bizden birisin Tanrım

Çünkü tamamen beyazsın

Homo olmadığını biliyoruz

Ama karın da yok
Kadın olmadığını biliyoruz Tanrım
Yalnızca erkek yaratabilirdi dünyayı

Felaketler için kızgın değiliz Tanrım

Kanser sadece küçük bir ihtimal
Ve biliyoruz ki sen geleceğimizin bekçisisin
Teşekkür ederim Tanrım, sen, atom bombası değilsin

Kurtar bizi şeytandan

Günahlarımız için cezalandır bizi
Ama birisine piyango vurduğunda
Hatırla tanrım benim kazanmam gerektiğini

Çeviren: Melis Oflas

      Bu şiiri, Türkiye’den bir şair yazsa yer yerinden oynardı, demeyeceğim, çünkü şiire karşı bir duyarsızlık almış gidiyor başını. Şiirlerinizde ünlü simalara, siyasilere vs. hakaret etseniz, küfürler yağdırsanız kimsenin duyacağını zannetmiyorum.

      Bu şiiri, Abbıe Hoffman değil, Melis Oflas yazmış, çünkü şiir çevrilmez, yeniden yazılabilir ancak. Bu yüzden çevirmenden yabancı dille birlikte kendi dilini de iyi bilmesi, şiir bilgisine ve birikimine sahip olması gibi rutin niteliklerin yanında şair olması da şiddetle beklenir. Yoksa şiiri yazamaz. Melis Oflas sanırım şair değil, ama şairliğe soyunmuş. Onun çevirilerinde bir nesir tadı aldığımı belirtmek isterim. 
       Melis Oflas, niçin Abbıe Hoffman’ın onca şiirinden yukarıdaki örneği seçmiş ve yazmıştır. Hadi bu arkadaş bir yanılgıyla yapmış bunu, peki neden Kitap-lık dergisi iştahla yayımlamış. Kitap-lık’ın sinsi ve münafıkça davrandığını daha evvelki sayılarından da biliyoruz, ancak işi abartmış durumdalar. Bu şiir, Türkçeye ait olamaz, bunu bilmeliler. Müslüman, Hıristiyan veya Yahudi hiç fark etmez, kitap ehli herkesi rahatsız eder. Belki üç beş ateist memnun kalır bu şiirden. Karikatür krizini çağrıştıran bu metni gözümüzün içine sokmaya kimsenin hakkı yok. Biz, jelatinlerin içine saklanmış Kitap-lık’a bunun için para vermiyoruz.
       Bir de bu dergide yazan Ebubekir Eroğlu, Ömer Erdem, Cevdet Karal gibi Müslüman şairler var. Zorla mı tutuyorlar onları orada, anlamakta zorlanıyoruz. Diriliş’ten çık, mezara gir gibi bir şey bu. Onlar da çekilse, artık iki aylık periyotlar halinde çıkan dergi belki de kapanacak. Putlara dayanak olup onları ayakta tutmak değil, putları kırmak gerek değil mi abiler. Son zamanlarda Müslüman kesimin dergilerinde tebarüz edip Kitap-lık’ta iktidar üzerinden Müslümanlara saldıran genç şairler de türedi. Şair değil onlar, elbet de bu bir ağız alışkanlığı. Kitap-lık, ismini bilmediği, fakat işlediği konu itibariyle işine gelen bu metinleri de yayımladı. Bu tarz hince metinlerden akl-ı selim sol kesimin memnun kalacağını sanmıyorum.
       Öte yandan Hıristiyan bir zihinden peydah olmuş bu sapkın şiir, yarı somut Tanrıyla muhabbet etmektedir; uzaktan, çok uzaktan bizdeki şathiyeleri de anımsatıyor. Ama bizim şiirimizdeki şathiyeler bile kafa karışıklığını önlemek amacıyla sümen altı edilmiştir. 

      Tetikçi