ÜZEYİR İLBAK'IN ENTELEKTÜEL BAŞARISI: “MEDENİYET VE KÜLTÜRDE DEĞİŞİM”

Üzeyir İlbak’ın “Medeniyet ve Kültürde Değişim” adlı kitabı İşaret Yayınları’ndan çıktı. Kitapta genel olarak medeniyet, kültür kavramları ve Müslümanlar olarak kendi içimizde yaşadığımız problemlerden bahsediliyor ve kimi konularda çözüm önerilerinde bulunuluyor.

“Medeniyet ve Kültürde Değişim”, geçmişte söylenenlerden ibaret değil, kitapta farklı konularda farklı fikirler var. Yazar, farklı ve güzel bir üsluba sahip, yazarın dili o kadar akıcı ve kıvrak ki insan bir an makale okuduğunu unutup roman, hikaye gibi bir tür okuduğu hissine kapılıyor. İlbak, konulara tek bir açıdan bakmıyor, belirli bir kitleye seslenmiyor; Doğu’dan Batı’ya geniş bir tarama yapıp (bu kaynakçadan anlaşılıyor) geniş bir topluluğa sesleniyor. Geçmişten günümüze kadar gelen ve yeni oluşan sorunlarımızı okurla yer yer coşkulu, yer yer yatıştırıcı, yer yer uyarıcı bir ses tonuyla paylaşıyor.

Üzeyir İlbak, “Müslüman Kimliğin ‘Karışım /Melelez Kimlikler’e Dönüşmesi” başlıklı yazısında içinde bulunduğumuz karışıklığı, düştüğümüz çelişkileri, zihinlerin nasıl bulanık olduğunu ve Doğu ile Batı arasında sıkışıp kalmışlığımızı çok net ve çok güzel örneklerle açıklamış. Kitapta “gelişim ve kültürel olarak ilerlemenin Doğu kültürüne önem verilerek ve Türkiye’nin aslına uygun olarak Doğu kültürüne dönerek oluşabileceği” söyleniyor.

İlbak, güncel tartışmalara yanıt niteliğinde metinler de ortaya koymuş; son dönemde çok tartışılan Amerika’nın keşfi konusu, bunlardan biri. Yazar, Amerika’nın daha önce Müslümanlar tarafından keşfedildiğini ama dünyaya Kristof Kolomb’un keşfettiğinin duyurulduğunu ve Ameriko Vespucci’nin kıtaya adını verdiğini söylüyor. Bugün hangi kaynağa bakarsak bakalım, hatta okullarımızda okutulan tarih kitaplarında bile Amerika kıtasını ilk kez Kristof Kolomb’un keşfettiğini ama Hindistan zannettiğini, Ameriko Vespucci’nin buranın yeni bir kıta olduğunu anlayıp böylelikle adının verildiğini belirtiyor.     

İlbak “Medeniyet ve Kültürde Dönüşüm” başlıklı kitabını, hiçbir güç merkezinden çekinmeden kaleme almış. Entelektüel açıdan son derece doyurucu ve yetkin bu çalışmayı, medeniyet ve kültür kavramına eğilen, ülkemizin son iki yüz yıllık Batılılaşma macerasındaki sıkıntıları farklı bir pencereden seyretmek isteyenlere gönül rahatlığıyla öneririz.

Turgay Demirel